Waaiers

De taak van de waaier(s) is om aan de vloeistof snelheidsenergie te geven zodat deze verplaatst kan worden. De vorm van de waaier is afhankelijk van de aard van de vloeistof, de volumestroom en de opvoerhoogte bij een bepaald toerental.

Daarbij is het gewenst dat de benodigde energie zo laag mogelijk is, zodat het rendement zo hoog mogelijk is. Vaak moet men afwijken van de voor het pomprendement ideale waaiervorm om verschillende redenen.

Als de pomp sterk verontreinigd water moet verpompen bijvoorbeeld, is het voorkomen van verstoppingen, dus een ruime waaierdoorlaat, belangrijker dan een hoog rendement.

De omtreksnelheid van de waaier, dus de waaierdiameter en het toerental, zijn belangrijke parameters voor de opvoerhoogte. De diameter van een waaier kan niet onbeperkt door afdraaien worden verkleind, daarom zijn er waaiers met verschillende diameters nodig.

Afhankelijk van de gevraagde volumestroom zal de waaier een bepaalde doorlaat moeten hebben. Om aan alle pompwensen te kunnen voldoen zijn er een groot aantal verschillende waaiervormen ontwikkeld. Voor schone vloeistoffen wordt de waaiervorm in belangrijke mate bepaald door de volumestroom, de opvoerhoogte en het toerental.

Voor een hoge opvoerhoogte worden, in plaats van één waaier met een grote diameter, meerdere waaiers achter elkaar gemonteerd; een meertrapspomp. De vloeistof die uit de eerste waaier komt wordt naar de zuigopening van de volgende waaier gevoerd, waar de opvoerhoogte verder wordt verhoogd.

Meertrapswaaiers in een meertrapspomp

Er is constructief gezien een grote verscheidenheid aan waaier typen beschikbaar:

Gesloten waaier

De schoepen van de waaier zitten opgesloten tussen twee zijwanden en vormen hiermee een geheel. De schoepen zijn ten opzichte van de draairichting achterover gebogen. Ze kunnen enkel of dubbel gekromd zijn, waarbij dubbel gekromde schoepen moeilijker te maken zijn en daardoor vaak kostbaarder.

Half-open waaier

De waaier heeft aan inlaatzijde geen wand. De schoepen draaien met een geringe speling langs de wand van het pomphuis, die soms ter plaatse voorzien is van een slijtplaat. Half open waaiers kunnen gebruikt worden voor het verpompen van enigszins verontreinigde vloeistoffen.

Semi-open waaier

De semi-open waaier heeft een open achterwand en een gedeeltelijk open voorplaat waardoor de kans op verstopping van de waaier wordt verkleint. De grotere opening tussen de schoepen maakt het mogelijk om vloeistoffen met vaste bestanddelen te verpompen.

Open waaier

Deze waaier lijkt op een half-open waaier waarbij ook de achterwand grotendeels is weggelaten. De schoephoogte is vaak groter dan bij gesloten waaiers. De open waaier wordt toegepast bij sterk verontreinigde vloeistoffen. De toelaatbare afmetingen van de verontreinigingen, de korrelgrootte, is afhankelijk van de schoephoogte.

Kanaal waaier

De kanaalwaaier heeft twee of drie rechthoekige kanalen waarbij de doorlaat belangrijk is voor de benodigde volumestroom en de maximum korrelgrootte van de verontreinigingen. Kanaalwaaiers worden toegepast bij sterk verontreinigde vloeistoffen. De verontreinigingen mogen niet vezelig zijn.

Eén kanaal waaier

De waaier heeft maar één kanaal, waarvan de doorlaat ten opzichte van de volumestroom zeer ruim is. Vaak is de doorlaat gelijk aan de zuigaansluiting van de pomp. Hierdoor zullen niet snel verstoppingen in de pomp voorkomen. De eén kanaal waaier wordt toegepast bij sterk verontreinigde vloeistoffen, waarbij vezels geen problemen opleveren.

Wervelstroom (Vortex) waaier

De waaier lijkt op een half-open waaier, maar hij is ”teruggetrokken” geplaatst in een het pomphuis. Hierdoor komt hij maar met een klein gedeelte van de pompvloeistof in aanraking. De wervelstroom waaier wordt bij sterk verontreinigde vloeistoffen, waarbij vezels geen problemen opleveren gebruikt. Vaste delen worden door dit pomp principe, niet beschadigd worden.